Bijbelbanden

Hieronder laten we een aantal bijbelbanden zien, telkens met het titelblad van de bijbel waarvan de band is. Voor zover mogelijk geven we er bijzonderheden bij aan. Bijbelbanden werden vervaardigd van verschillende grondstoffen, zoals

• rundleder
• kalfsleder
• perkament
• zwijnsleer
• stierenhalsleder
• robbevel
• marokijn
• geitevel (bezaan)
• schaapsvel
• fluweel
• suede
• linnen

Hierboven vindt u een afbeelding van een rundlederen band van een Keurbijbel in zijn meest karakteristieke vorm; dit middenembleem in combinatie met het hartjes- of uikoper met de spinsloten is het meest bekend van de familie Keur.

Hierboven is een rundlederen band om een Ravesteijnbijbel uit 1661 te zien. De hoekstukken zijn wat groter dan gebruikelijk. De sloten zijn kolom/slangsloten.

Hierboven: een rundlederen band om een bijbel van drukkerij Wetstein en Smith gedrukt in het jaar 1718.

Hierboven een kalfslederen band om een bijbel gedrukt van Paulus Aertsz van Ravesteijn in 1647. Het koperwerk is van latoenmessing in gecisileerde vorm met fleurs des lys.

Hierboven is weergegeven een zogenaamde Keurvorstenbijbel. Het werk is gedrukt in 1736 terwijl de band van 1743 is. Deze is van zwijnsleder gemaakt. De naam komt voort uit de afbeeldingen in de bijbel van de zeven Duitse keurvorsten. Deze waren gemachtigd de Duitse keizer te kiezen. Een van hen heeft onder zijn afgebeelde bezittingen het Duitse huis in Utrecht.

Hierboven: een rundlederen band om een Keurbijbel. Het leder is nog in perfecte staat, inclusief de rug. Het monogram ziet er anders uit dan op eerder afgebeelde Keurbijbels. De bijbel is gedrukt in 1686 bij Hendrik en Jacob Keur te Dordrecht.

De hierboven weergegeven bijbel is een Lutherbijbel. De bijbel is gedrukt bij Lindenbergh in 1702. Het leder is rundleder en het monogram ziet er weer heel anders uit dan die van gereformeerde bijbels. Er zijn resten van bladgoud op te zien. Door het poetsen van de bijbel is het bladgoud bijna verdwenen.

Deze, hierboven afgebeelde, bijbel is gedrukt door Elwe in 1716. Hij gebruikte gegoten drukplaten voor iedere bladzijde een plaat. De voor- en achterzijde zijn van gespat papier, de rug is van paars marokein met goud vergulde versierselen.

Hierboven is een bijbel afgebeeld gedrukt door Keur in 1713 met een kalfslederen band en met goud vergulde motieven. Bij blind stempelen, zoals de eerste weergegeven bijbels, werden de stempels en fileten warm op het leder geperst zonder tussenmateriaal.

Bij vergulden werd eerst een kleeflaag op het leder aangebracht en deze werd gedroogd. Deze kleeflaag bestond uit eiwit wat veertien dagen had staan te bederven. Het stonk dan ook flink. Nadat deze met een vogelveer op het leer was aangebracht en het eiwit gedroogd was, werd het fileet warm gemaakt. Intussen werd een uiterst dun blaadje bladgoud van het goudkussen afgehaald en op het eiwit gelegd. Dit blaadje was zo dun dat dit letterlijk met ingehouden adem werd neergelegd. Er mocht geen raam openstaan, de deur ging op slot zodat er niet een zuchtje wind werd veroorzaakt door iemand die plotseling binnenkwam en de inmiddels heetgestookte fileet werd ingeperst op het bladgoud in het leder. Als alle motieflijnen en de hoekstempels plus het monogram waren aangebracht, werd met een fijn kwastje het goud wat niet vastzat weggeveegd. Waar de hitte van het fileet het eiwit klevend had gemaakt, bleef het goud ter plaatse zitten en zag het totaal eruit zoals nu op de foto te zien is.

Hierboven is een zogenaamde eigenarenband afgebeeld. Het betreft een kalfslederen band, rijk verguld, met de initialen van de eigenaar en het jaartal van vervaardiging (1769) erop vermeldt. De bijbel is gedrukt in 1756 bij Jacob en Hendrik Keur te Dordrecht, waarvan het titelblad ook hierboven is afgebeeld. Niet alleen de band is rijk maar ook de inhoud is extra kostbaar doordat de grote serie kopergravures van de prentbijbel van Picart en Pieter de Hondt, gedrukt in 1720, erin is opgenomen.

Hierboven: in rood marokkein met vergulde embleems een bijbel gedrukt door Wetstein en Smith in 1708.

Bovenstaande band is van een Elzevierbijbel, gedrukt in 1663. Dit middenembleem is weer afwijkend van de bijbelbanden die we tot nu toe hebben weergegeven. Een uitvoerige beschrijving van de drukker Elzevier vindt u in het hoofdstuk Bijzondere bijbels.

Bovenstaande band bevindt zich om een zogenaamde Jehovahbijbel. De band is vervaardigd van fijn kalfsleder en is royaal verguld met een fraai middenembleem. Deze bijbel is gedrukt in 1762 en de uitgever en drukker hebben zich anoniem willen houden en zijn dus niet vermeld. Echter, uit de lay-out blijkt toch wel wie de drukker is, dit is namelijk Goetzee te Gorinchem.

Hierboven: een band van rundleder om een bijbel van Stam te Amsterdam, 1641. Het vergulde middenembleem geeft de ark weer, met de cherubin erboven. De bijbel is enorm dik door het gebruik van uiterst zwaar papier en bevat een grote serie prenten van Picart en Pieter de Hondt.

Hierboven: een bijbel gedrukt door KEUR. Deze bijbel heeft niethet gebruikelijke bijbelslotwat zo typerendis voor Keur, maar dun, gedreven en geciseleerden koperen platenals bijbelslot. Ogenschijnlijk heeft een zwaar gegoten bijbelslot eenlangere levensduur dan de dunnere, uit plaat gemaakt. Echter, dat gaat alleen maar op als er geen haarscheurtjes in het bijbelslot zitten.

Hierboven: een bijbelband van een bijbel gedrukt door Muller, Boutesteyn en Samuel Luchtmans te Leyden in 1718.