Publicaties
Op deze pagina vindt u publicaties rondom de collectie van het Statenbijbelmuseum Leerdam.King James bijbel 1660
Beschrijving van de King James Bijbel 1660, met de bijzondere grote op dubbel pagina formaat etsen/gravures/landkaarten.
Geschiedenis van de familie Noltus uit Spaarndam en hun dominee in de 18e eeuw
Opgetekend in een Statenbijbel van Keur van de familie Noltus uit 1714, publicatie geschreven door mevrouw S. van Driel. Mevrouw van Driel is vrijwilligster bij het Bijbelmuseum Leerdam, zij studeerde Kunstgeschiedenis en Paleografie, en is actief als historica.Grote of Onze-Lieve-Vrouwe Kerk Dordrecht
Herman A. van Duinen is historicus en schreef diverse boeken. Een spraakmakende en bijzondere studie betreft de koorbanken in de Grote Kerk van Dordrecht. De kerk beschikt over een van de weinige, goed bewaard gebleven vroegrenaissance koorbanken van Europa. Hij schreef een monografie over dit gestoelte, maar verrichtte daarvoor ook een tijdrovend en moeilijk uitvoerbaar onderzoek naar het prentmateriaal dat de beeldsnijders rond 1540 bij de vervaardiging van het houtsnijwerk als voorbeeld hebben gebruikt. Het resultaat van dit onderzoek was zo verbluffend, dat hij hiermee een uiterst belangrijke bijdrage aan de kunstgeschiedenis van de Nederlandse renaissance heeft geleverd. Mede dankzij zijn fotografische kwaliteiten ontstond een in woord en beeld wetenschappelijk gedocumenteerd werk. Hij heeft ook onderzoek gedaan naar 16e-eeuwse Bijbeledities aan de hand waarvan een in 1579 aangebrachte muurschildering in de Grote Kerk kon worden gerestaureerd. Tevens is Herman actief voor de Stichting Behoud Augustijnenkerk Dordrecht. Hij schrijft teksten, maakt foto’s en deed onderzoek naar de geschiedenis van het augustijnenklooster (1275-1572). Deze studie werd uitgegeven als jaarboek 2010 van de Historische Vereniging Oud-Dordrecht. Ook nam hij het initiatief voor de plaatsing van een Romaans doopvont in de Augustijnenkerk. Van 2005 tot 2011 was hij lid van de redactie van het tijdschrift van de Vereniging Oud-Dordrecht en medeauteur van jaarboeken van deze Vereniging. Herman van Duinen werd in 2010 benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.
Het geslacht Diodati en Dordrecht
Van dezelfde auteur Herman van Duinen is het artikel Het geslacht Diodati en Dordrecht opgenomen. In ons museum bevindt zich een Franstalige bijbel op groot formaat, gedrukt bij Elzevier te Amsterdam in 1669. Deze is vertaald door Diodati, indertijd hoogleraar te Geneve. In de Grote- of Onze-Lieve-Vrouwekerk van Dordrecht bevindt zich een gouden Avondmaalstel, en het grote koperen koorhek, in 1733 bij testament geschonken door de uit deze stad afkomstige Philippe Diodati. Wie was deze persoon met een Italiaanse achternaam? Om het artikel te lezen, klik hier. Eerder opgenomen in het tijdschrift Protestants Nederland en ontvangen van de auteur.
De gildenramen van de Grote Kerk Dordrecht
Het ontwerpen en uitvoeren van glas-in-loodramen met gebrandschilderd glas werd traditioneel vooral geassocieerd met een oud ambacht en toepassingen in kerkramen en bovenraampjes van gevelkozijnen in jaren 30 woonhuizen. Tegenwoordig is er echter weer veel belangstelling voor, ook onder hedendaagse beeldend kunstenaars.
Rob den Boer is beeldend kunstenaar en eindredacteur van www.beeldendekunstjournaal.nl en schrijft vanuit een persoonlijke interesse over kerken en kerkelijke kunst.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd op www.beeldendekunstjournaal, 11e jaargang, nr. 4.
Katholieke kerkgoederen in gereformeerd Dordrecht
In 1566 ging de Beeldenstorm rond in de Nederlanden. Deze
ging aan Dordrecht voorbij dankzij daadkrachtig optreden van het stadsbestuur,
maar in 1572 ontsnapte de stad niet aan de protestantisering van kerkgebouwen,
waarbij tijdens de zuivering katholieke kunststukken uit de kerken verwijderd
werden.
Hoe dit in zijn werk ging, en waar kerkelijke kunst terecht
kwam, beschrijft dit artikel.
De scribent is dr. M.F.D. (Marianne) Eekhout, conservator bij het Dordrechts Museum. Daarvoor werkte ze als onderzoeker en docent aan de Universiteit van Leiden en de Universiteit van Amsterdam en publiceerde onder meer ‘Passie voor prenten, Simon van Gijn als verzamelaar (1836-1922) en ‘Material memories of the Dutch revolt’. The urban memory landscape in the low countries (1566-1700). In 2014 was zij Dr. Ernst Crone-fellow in Het Scheepvaartmuseum en in 2015 verzorgde zij de Van Gelderlezing van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Munt en Penningkunde.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Tijdschrift voor
Nederlandse Kerkgeschiedenis (jaargang 21, nr. 1), met toestemming van de auteur en de redactie van
VNK opgenomen op onze site. De gekleurde eindafbeelding is afkomstig van het
betreffende tijdschrift.
Bijbels in Dordrecht gedrukt of gegraveerd
Via bovenstaande link vindt u een overzicht van Bijbels in Dordrecht gedrukt of waarvan de gravures door een Dordrechtse kunstenaar gemaakt zijn.
Statenbijbel 1665 uitgegeven door de weduwe Jan Barentsz Smient
Geschreven door mevrouw s. van Driel. Mevrouw van Driel is vrijwilligster bij het Bijbelmuseum Leerdam, zij studeerde Kunstgeschiedenis en Paleografie, en is actief als historica.
Het leven van een 16e-eeuwse Nederlandstalige Bijbel
Auteur Renske Hoff beschrijft haar bevindingen van de Hansken van Liesveltbijbel uit 1538, in het bezit van ons museum. Naast achtergrondinformatie over deze editie heeft ze in het stuk voornamelijk gefocust op de lezerssporen die te vinden zijn in het exemplaar en wat dit aangeeft over de lezers van deze bijbel en hun relatie tot het boek. Aan het document zijn enkele foto's toegevoegd van opvallende sporen.
Voorlezen uit Rembrandt - Visies op bijbelse verbeeldingen
Klik hierboven voor een hoofdstuk uit het boek Voorlezen uit Rembrandt - Visies op bijbelse verbeeldingen. Het betreffende boek heeft de heer Maas samen gepubliceerd met de helaas inmiddels overleden dr. Tromp. Dr. J.J.C. Maas is als universitair docent verbonden aan de Universiteit Tilburg, als universitair docent voor Catechetiek verbonden aan de Katholieke Theologische Universiteit te Utrecht en heeft een groot aantal publicaties gerealiseerd in het Nederlands, Frans en Engels. De auteur J.J.C. Maas wees ons nog op het volgende. In het artikel is een drukfout(je) ingeslopen. Op pagina 107 staat onder de voorstelling: Ets; dat moet zijn: Paneel. Bovendien is dit paneel hier verkeerd om weergegeven. Het is door Rembrandt 'andersom' geschilderd.
Priester en dominee - Fabrice de Bassecourt (1578 - 1650)
Klik op bovenstaande link om een artikel van Adriaan van Riemsdijk te lezen. Adriaan van Riemsdijk (Bentveld 1937) studeerde rechten in Utrecht en vervulde zijn militaire dienstplicht bij de Koninklijke Maréchaussée, eindrang res. 1e luitenant. Hij was ambtenaar bij Buitenlandse Zaken, directie Integratie Europa (1963 - 1967) en stapte over naar het bedrijfsleven, waar hij tot 2002 internationale management - en directiefuncties vervulde bij achtereenvolgens Amstel Brouwerij, Heineken, Nutricia en NEDECO Netherlands Engineering Consultants. Hij is oud-voorzitter en erelid van FENEDEX Federatie van de Nederlandse Export en oud-bestuurder van verenigingen en stichtingen. Als amateurhistoricus publiceerde hij Les liens historiques entre la Grande Société de Berne et la Grande Société de La Haye (Den Haag, 2010),een beknopte monografie over de Zwiterse regimenten in Staatse dienst 1600-1795. Scibent is - met vele anderen - een afstammeling (in de 11e generatie) van de priester-dominee. Het artikel verscheen eerder in Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis, jaargang 16, no. 2 Juni 2013. Met toestemming op onze website overgenomen.
Reportage Bijbels in en uit Dordrecht
Reportage gebaseerd op de 62 bijbels die in het Bijbelmuseum Leerdam aanwezig zijn, welke te Dordrecht gedrukt zijn, of bij Dordrechtse kerken in gebruik zijn geweest. Aangevuld met bijbels met afbeeldingen van Dordrechtse kunstenaars.
Door Wim van ’t Zelfde, directeur Bijbelmuseum Leerdam. Aangevuld door Fineke van Driel, historica te Asperen.
Over de Deux-Aes bijbel
Van Luther naar Calvijn Deel 1: De zeldzame kanttekeningen van de Deux-Aesbijbel
en
De invloed van de Franse annotaties bij de Deux-Aesbijbel
Twee artikelen, eerder verschenen in StandVastig:
StandVastig " Kwartaaluitgave van de Gereformeerde Bijbelstichting, 52.4 (december 2017), 12-13.
StandVastig " Kwartaaluitgave van de Gereformeerde Bijbelstichting, 53.1 (maart 2018), 10-11.
Door: drs Christiaan Bremmer, Wetenschappelijk medewerker Gereformeerde Bijbelstichting Leerdam
Klik op bovenstaande link om een artikel van Dr. A.J. van den Berg en dr. B. Thijs te lezen. Dr. A.J. van den Berg is bibliothecaris van het Nederlands Bijbelgenootschap; dr. B. Thijs is fondsredacteur bij Boom uitgevers. Eerder verschenen in: Met Andere Woorden (2009) en met toestemming van het Nederlands Bijbelgenootschap geplaatst.
De Statenbijbel en de prentkunst
Klik op bovenstaande link om een artikel van Peter van der Coelen te lezen, eerder verschenen in het tijdschrift Transparant. Geplaatst met toestemming van de redactie. Dr. van de Coelen is conservator prenten en tekeningen bij Museum Boijmans van Beuningen te Rotterdam. De afbeeldingen in het artikel zijn afkomstig van het Statenbijbelmuseum Leerdam.
De merkwaardige drukgeschiedenis van de Jehovahbijbel
Klik op bovenstaande link om een artikel van Dr. A.J. van den Berg en Drs. M.F.M. Knops te lezen. Dr. A.J. van den Berg is bibliothecaris van het Nederlands Bijbelgenootschap. Drs. M.F.M. Knops is boekhistoricus en verbonden aan de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. Momenteel is hij werkzaam als bibliograaf in het project Biblia Sacra van de Vrije Universiteit. Eerder verschenen in: Met Andere Woorden (2011) en met toestemming van het Nederlands Bijbelgenootschap geplaatst.
Bijbelexpositie " Het Woord Verbeeld " de Bijbel in glas en prent (in de Sint Janskerk op 8 april 2016)
De statenbijbel van de familie Castricum
Wilt u het artikel over de Castricum bijbel lezen en ook meer weten over het verband tussen deze bijbel en het Christelijk Boekenweekgeschenk 2012 van de schrijver Rien van den Berg? Klik dan op bovenstaande link. Rens Schendelaar is redactielid van 'Levend verleden' en publiceerde eerder in het tijdschrift van de Helderse Historische Vereniging. Met toestemming van de auteur op deze website opgenomen en aangevuld met het betreffende geslachtsregister uit de Bijbel in het Statenbijbelmuseum.
Gorinchem, 100 jaar Bijbelstad
Wilt u het artikel Gorinchem, 100 jaar Bijbelstad van dhr. S. van der Pol en mevr. S. van Driel - Nieuwenhuijs lezen? Klik dan op bovenstaande link. Mevrouw S. van Driel is vrijwilligster bij het Bijbelmuseum Leerdam, zij studeerde Kunstgeschiedenis en Paleografie, en is actief als historica. Dhr. S. van der Pol publiceerde een aantal medische werken. Door de beërving via een familielid van een Bijbel gedrukt in Gorinchem, 1661, werd zijn interesse zeer gewekt in de achtergrond van deze Bijbel wat uitgroeide tot bovenstaand onderzoek. Het eerste exemplaar van het gelijknamige boekwerk is door hen in het Bijbelmuseum Leerdam overhandigd aan de hoogleraar dr. James Kennedy. De auteurs werkten gezamenlijk aan een publicatie over een aantal Keurbijbels die in het bezit van de Grote Kerk Gorinchem zijn. Waarschijnlijk is dat onderzoek in mei 2013 afgerond. Dit onderzoek werd reeds via een aantal publicaties in het RD, ND, AD, het Kontakt en via de site van Oud Dordrecht aangekondigd en daarvoor informatie opgevraagd.
Bijbelse voorstellingen op 16e-eeuwse haardstenen: van Genesis tot Openbaringen
Door de auteurs Minne Iedes Nieuwenhof en Frans Laurentius.
Dr Frans Laurentius geeft jaarlijks colleges over druktechnieken en de Nederlandse prentkunst aan de vakgroep kunstgeschiedenis van de universiteit Leiden, en de vakgroepen economie en cultuur van de Roosevelt Academy te Middelburg. Hij studeerde kunstgeschiedenis in Leiden. In 2010 promoveerde hij op een proefschrift over de 17e eeuwse prenthandelaar Clement de Jonghe. Minne Iedes Nieuwhof studeerde aan de Landbouwhogeschool in Wageningen. Als verzamelaar van antieke wandtegels heeft hij zich bij het Nederlands Tegelmuseum in Otterlo beziggehouden met de studie van de omvangrijke collectie van dit museum. Eerder verschenen in de uitgave van de Nederlandse Vereniging van Vrienden van Ceramiek en Glas: Vormen uit vuur.
Clement de Jonghe en de Royaelbijbel
Lees hierboven een artikel van dr. Frans Laurentius over prenten in Statenbijbels en piratenbijbels. Voor gegevens over de auteur, zie de informatie bij de publicatie Bijbelse voorstellingen op 16e-eeuwse haardstenen: van Genesis tot Openbaringen. De afbeeldingen zijn afkomstig van het Statenbijbelmuseum.
Royael prenten in Lutherbijbel van 1665
Aan een tweede onderzoek naar de Royael prenten in de Luther bijbel van 1665 is hard gewerkt, en bevat de volgende informatie:
Onderwerp: Onderzoek naar de Royaal prenten in de Duitse Lutherbijbel uitgegeven in 1665 door Johann en Heinrich Stern te Lüneburg, Duitsland.
Bevattende o.a. een serie Royaal prenten van o.a. Nicolaes Visscher
De Bijbel bestaande uit het Oude – en het Nieuwe Testament is ingebonden in twee banden.
De eerste band omvat de Bijbelboeken Genesis tot en met Hooglied.
De tweede band omvat de Bijbelboeken Jesaja tot en met Openbaring.
Opdracht: Onderzoek naar de Royaal prenten in de Bijbel. Deze prenten zijn bijgebonden in de Bijbel en zijn meestal prenten uit de prentenserie van Nicolaes Visscher.
Prenten zijn kopergravures met een afbeelding van het Bijbelse verhaal daar waar ze ook bijgebonden zijn. Deze serie is afgedrukt op een zgn. Royaalblad nl. 47x 65 cm. De ze prentenseries werden zeer populair ook bij andere uitgevers/drukkers zodat de series zeer divers zijn.
Status: De prenten in het Oude Testament, 66 prenten zijn beschreven en uitgezocht.
Opmerking: Deze prentenserie is van belang omdat er prenten bij zijn die verder nog niet in een prentenserie zijn gezien en ook niet in de Nederlandse musea aanwezig zijn. Een mooie bijvangst is dat er in de Bijbel Bijbelkaarten gebonden zijn die uitgeven zijn door de fam Stern en gegraveerd door de Amsterdammer Abraham Goos (1598-voor 1643). In Nederlandse Bijbels komen zijn kaarten nauwelijks voor.
Het onderzoek wordt uitgevoerd door mevrouw Fineke van Driel, kunsthistorica te Asperen.
U vindt hier de 5 delen van het onderzoek:
Latijnse geïllustreerde bijbels uit de Nederlanden
Geschreven door Dr. A.A. den Hollander. Eerder verschenen in Met Andere Woorden, van het Nederlands Bijbelgenootschap. De auteur is hoogleraar voor de geschiedenis van het religieuze boek aan de Faculteit der Godgeleerdheid van de Vrije Universiteit. Onder zijn leiding wordt gewerkt aan de vervaardiging van een elektronische bibliografie van bijbels gedrukt in Nederlanden België tot 1800 (bibliasacra.nl).
Rembrandt ets van de gelijkenis van de verloren zoon
Lotgevallen van een Leidse familie en haar Bijbel
Auteur: Kees Walle. Eerder verschenen inhet Jaarboek voor Sociale en Economische Geschiedenis van Leiden e.o.
Ambt opmaat naar glansrijke loopbaan?
Hoe verging het de instellingen van barmhartigheid die door de Rooms-Katholieke Kerk gesticht en beheerd waren bij de overgang naar de Reformatie in de jaren 1549-1795 in Groningen? Geschreven door dr. A. Buursma te Groningen. Eerder verschenen in het tijdschrift Protestants Nederland, en met toestemming van de auteur en redactie opgenomen. Dr. A. Buursma studeerde geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij publiceert en ontwikkelt projecten met name op het gebied van de regionale geschiedenis van Noord-Nederland.
De vuurvaste bijbel
Geschreven door Fred van Lieburg.
Professor dr. F. van Lieburg (1967) is Nederlands historicus, gespecialiseerd in de religiegeschiedenis, in het bijzonder het Nederlands protestantisme. Van Lieburg is verbonden aan de Vrije Universiteit. Hij is daar hoogleraar in de Geschiedenis van het Nederlands protestantisme en universitair docent in de geschiedenis van de nieuwe tijd en de nieuwste tijd. Van Lieburg heeft een bijzondere belangstelling voor de geschiedenis van het calvinisme en van het Piëtisme. Hij heeft talrijke publicaties op zijn naam staan over onderwerpen als predikanten, lekenpredikers, volksvroomheid, religieuze egodocumenten en wonderverhalen. Samen met Joris van Eijnatten schreef hij Nederlandse religiegeschiedenis (2005), een overzicht van 2000 jaar geschiedenis van religie in Nederland. Hij begeleidt tal van promovendi bij het schrijven van een proefschrift op zijn interessegebied. Van Lieburg is mededirecteur van ReLiC, het VU-Centrum voor Nederlandse Religiegeschiedenis.
De Bijbel in Dordrecht
Eveneens geschreven door prof. dr. van Lieburg.
Hofpredikers van Oranje
Dit boek biedt een bijzondere inkijk in het hofleven en geeft de negentiende-eeuwse hofpredikers een gezicht. Eerder verschenen in het tijdschrift Transparant, uitgave van de Vereniging van Christen-Historici, en opgenomen met toestemming van de auteur en de redactie. Geschreven door dr. Janneke de Jong-Slagman,docente Nederlands aan Driestar Hogeschool in Gouda en aan de Vrije Universiteit in Amsterdam gepromoveerd op een onderzoek naar de Nederlandse hofpredikers in de negentiende eeuw. Benoemenswaardig is dat in het boek genoemd wordt dat de hofprediker van Koetsveld een kinderbijbel geschreven heeft. Deze kinderbijbel is inmiddels door het Statenbijbelmuseum verworven.
Martin Luther en de zwaan
Dr. Sabine Hiebsch vervult de W.J. Kooiman-.P.Boenderrnaker Lutheronderzoeksplaats verbonden aan deFaculteit der Godgeleerdheid van de Vrije Universiteit teAmsterdam. Dit artikel is eerder verschenen in het tijdschrift Protestants Nederland en met toestemming van auteur en redactie opgenomen.
De Sophiabijbel
Een van de prachtbijbels uit de collectie van het Statenbijbelmuseum.
Dr. Janneke de Jong, docente Nederlands aan Driestar Hogeschool in Gouda, is gepromoveerd aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op een onderzoek naar de Nederlandse hofpredikers in de negentiende eeuw. Publicatie met toestemming van de auteur opgenomen.
Openingstijden
Het museum is uitsluitend op afspraak geopend
Adres
4142 LD Leerdam
0345 - 577 605
06 - 519 910 59
