Restauratie rapportage 1
Een rapportage van een restauratie van een bijbel uit 1855
Het
betreft een bijbel gedrukt in Gouda bij G.B. van Goor. Hij is voorzien van
prachtige gravures en is opgedragen aan Koningin Sophie.
Hieronder ziet u het titelblad.
De opdracht aan Koningin Sophie heeft de drukker kennelijk geen windeieren gelegd, want zoals u ziet op de lijst van intekenaren die voorin de bijbel zit, bestelde zowat het hele Koninklijk Huis een exemplaar. Komt u maar eens kijken in het museum of bij de andere intekenaren wellicht iemand uit uw voorgeslacht vermeld is. Er waren zelfs bestellingen uit toenmalig Nederlandsch Oost-Indie gekomen.
Linksonder ziet u hoe deze bijbel binnekwam bij het museum. Van de rug rest slechts een klein stukje leder terwijl op de voorzijde een smalle strook leer met blindstempeling en verder kale omslag is overgebleven.
Rechtsonder ziet u de spiegelkant. Daaruit blijkt dat de bladeren verguld op snee zijn en dat dit er nog prima uitziet.
Linksonder is te zien hoe de losse katernen kunnen worden vastgenaaid aan stevige koorden.
Rechtsonder is zichtbaar hoe deze koorden kunnen worden vastgemaakt na het innaaien van de katernen. Vervolgens kunnen ze worden aangebracht in de twee gaten die in de houten kaften zijn geboord nadat deze op maat zijn afgeschuind.
Linksonder is te zien hoe de rug met keper stevig is gemaakt en alle koorden met het houtwerk zijn verbonden.
Rechtsonder wordt het speciaal voor ons bij de looierij in Oud-Hollandse stijl geprepareerde leder om de bijbel heen aangebracht.
Nadat het leder is aangebracht op de houten kaften wordt het om de afschuinde rand heen omgevouwen, gelijmd en gelijk gesneden. Terwijl de lijm uithardt wordt intussen het koperwerk klaargemaakt. Aan de hand van sporen die op de omslag waren overgebleven kan het type beslag worden bepaald. Een origineel van een andere bijbel wordt 'geleend' en bij de gieterij in het vormzand afgedrukt. Het origineel wordt daarna verwijderd en de holte die ontstaan is wordt volgegoten met vloeibaar gloeiend heet koper. Nadat het is afgekoeld, gaan wij aan de slag met ontbramen (door zandkorrels ontstane bramen verwijderen). Verder de met koper dichtgelopen openingen uitboren en daarna met de hand uivijlen, totdat de gietstukken geheel gelijk zijn aan het originele beslag.
De scharnieren worden van verbindingsrondstukken voorzien en de sloten worden met twee scharnieren verbonden door solderen. Hierna wordt het geheel gepolijst. Hierna is het beslag klaar om op de bijbel bevestigd te worden.
Hieronder ziet u weergegeven enkele voorbeelden van blindstempels en fileten uit vroeger eeuwen.
Linksonder is te zien hoe een hoekblindstempel wordt verhit in de gasvlam en rechtsonder hoe een lijnblindfileetstempel warm wordt gestookt.
De
gloeiend gemaakt stempels worden met zo groot mogelijke armkracht in het leder
geperst langs vooraf uitgezette lijnen en hoeken. De middenstempels, eveneens
hieronder zichtbaar, worden warmgemaakt en met een zware wormpers in het leder
gedrukt. De eerder uitgezette lijnen worden weggepoetst en het leder wordt met
een lederconserveermiddel ingewreven. Dit wordt een aantal keren speciaal bij
de verbinding tussen rug en voor- en achterkant herhaald om het leer daar mooi
soepel te krijgen.
De sloten worden afgesteld zodat de bijbel goed sluit wat het behoud van het papier is. Rechtsonder ziet u een demonstratie hoe stevig de bijbel in de band zit. Hij wordt namelijk geheel opgetild aan de voorzijde en kan vrijuit bewegen.
Het leder wordt nog iets donkerder gekleurd zodat dit overeenkomt met de kleur die op de restanten van de originele band aanwezig waren. De bijbel is nu geheel klaar en kan weer honderden jaren mee. Bekijkt u bij uw bezoek aan het museum ook vooral de zeer fraaie gravures die erin zitten.
Openingstijden
Het museum is uitsluitend op afspraak geopend
Adres
4142 LD Leerdam
0345 - 577 605
06 - 519 910 59
